میدان ژئومغناطیس زمین، یک میدان مغناطیسی است که از درون زمین به فضای اطراف آن گسترش مییابد. این میدان در فضا با بادهای خورشیدی در فعل و انفعال است. میدان مغناطیسی زمین توسط جریانهای الکتریکی ناشی از جریانهای همرفتی آهن و نیکل مذاب در هستهی خارجی زمین ایجاد میشود. میدان…
در کانیشناسی به هر مادهای که درون یک کانی گیر افتاده باشد، اینکلوژن (inclusion)، ادخال یا آخال گفته میشود. با این وجود، تعریف اینکلوژن در گوهرشناسی متفاوت است؛ و به جسمی مشخص درون گوهرسنگ اطلاق میشود که ممکن است تا سطح خارجی سنگ نیز رسیده باشد. اینکلوژن درون کریستال کانیها…
در حدود ۶۶ میلیون سال پیش بر اثر اتفاقاتی دایناسورها منقرض شدند. با برخورد ویرانگر یک سیارک، دوران سلطهی ۱۸۰ میلیون سالهی آنها ناگهان پایان یافت. در ادامه این مطلب پروفسور بارت از موزه تاریخ طبیعی انگلستان، نحوه انقراض دایناسور ها را توضیح میدهد. سقوط سیارک در سال ۱۹۸۰ لوئیس…
خلیج فارس آبراهی است که در میان ایران و شبه جزیره عربستان قرار دارد. این خلیج در حقیقت یک دریای نوع مدیترانهای در غرب آسیا است. خلیج فارس از طریق تنگه هرمز به دریای عمان و از طریق آن به اقیانوس هند متصل میشود. مناطق ماهیگیری فراوان، صخرههای سنگی و…
شهابسنگها اجرامی آسمانی و معمولاً به قدمت تشکیل منظومه شمسی هستند. هنگامی که درباره سن شهابسنگ (شخانه) صحبت ل میشود، بایستی به سه نوع سن زمینی، تشعشعی و تشکیل اشاره کنیم. در ادامه به طور مفصل با هرکدام از این تعاریف آشنا خواهیم شد: سن زمینی قدمت زمینی، عبارت از…
واژه بیابان زایی (به انگلیسی: desertification) نخستین بار توسط یک جنگلبان فرانسوی به نام اوبرویل در سال ۱۹۴۹ به کار رفت. هدف وی از کاربرد این واژه، بیان وضعیت آن بخش از جنگلهای بارانی آفریقا بود که با هدف تبدیل اراضی آن به مناطق کشاورزی، پاک تراشی و سوزانده شده…
زمینلرزهها میتوانند در هر مکان و زمانی رخ دهند، اما تاریخ نشان میدهد که آنها معمولاً در یکسری مناطق تکراری رخ میدهند. این مناطق به چند دستهی کلی قابل تقسیم هستند. در تصویر زیر پراکندگی زمینلرزههای بزرگتر از ۶ ریشتر که از سال ۱۹۰۰ میلادی به بعد توسط دستگاههای لرزهنگار…
کانی روتایل (به انگلیسی: Rutile) یکی از فرمهای بلورین اکسید تیتانیوم است. در فارسی به صورت «روتیل، رتیل، رتایل» نیز نوشته میشود. نکتهی جالب در مورد کانی مورد بحث این است که به طرز فاجعه باری با دیگر کانیها اشتباه گرفته میشود. نام کانی روتایل با ترکیب شیمیایی TiO2 یا…
استخراج نواری (Strip mining) یک روش بهرهبرداری سطحی معدن است که به طور عمده برای زغال سنگ به کار گرفته میشود. استخراج نواری مشابه روش استخراج روباز است، با این تفاوت که در این روش روباره به محل انباشت باطله منتقل نمیگردد؛ بلکه به مناطق و پهنههای استخراج شدهی مجاور…
واحد چینه شناسی (به انگلیسی: stratigraphic unit) عبارت از لایه یا مجموعهای از لایهها و یا تودههای سنگ رسوبی است. این واحدها بر اساس ویژگیهای سنگ شناسی، فسیل شناسی، حوادث کوهزایی و ناپیوستگیها، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، الکتریکی، مغناطیسی و لرزهای انتخاب میشود. این واحدها در تقسیمبندیهای زمان زمین شناسی…
