لابرادوریت: تشخیص، انواع، خواص، قیمت و خرید

لابرادوریت یک کانی فلدسپاتی از رده‌ی پلاژیوکلازها است که بیشتر در سنگ‌های آذرین مافیک مانند بازالت، گابرو و نوریت یافت می‌شود. این کانی در آنورتوزیت‌ها نیز به وفور مشاهده می‌شود.

لابرادوریت به خاطر اثر شیلر (Schiller effect)، الگوی نوری لابرادورسنس را از خود نشان می‌دهد. این الگوی ویژه باعث بازی رنگ و نور در کانی می‌شود و زیبایی خارق‌العاده‌ای به آن می‌بخشد. این الگوی رنگین کمانی می‌تواند به رنگ‌های آبی، قرمز، نارنجی، سبز و زرد مشاهده شود.

این پدیده‌ی چند رنگی باعث شده است تا لابرادوریت به یکی از زیباترین و محبوب‌ترین گوهرسنگ‌ها در ساخت جواهرات و آثار هنری تبدیل شود. هرچه قدرت لابرادورسنس سنگ بیشتر باشد، جلب توجه و قیمت آن نیز بیشتر خواهد بود.

فهرست محتوا

پدیده لابرادورسنس

پدیده‌ی لابرادورسنس نوعی از الگوی نوری آدولارسنس است که به خاطر اثر شیلر رخ می‌دهد. در کانی لابرادوریت، بهترین جلوه‌ی این الگو را می‌توان در تراش دامله یا کابوشن مشاهده کرد.

لابرادورسنس نمایشی از رنگ‌های منعکس شده از سطح نمونه نیست. بلکه نور وارد سنگ می‌شود، به یک سطح دوقلو در داخل سنگ برخورد می‌کند و از آن بازتاب می‌شود. رنگین کمانی که بیننده مشاهده می‌کند، در حقیقت رنگ همین نور بازتابی از سطوح داخلی است.

تشخیص لابرادوریت اصل

لابرادوریت یکی از کانی‌های گروه پلاژیوکلاز است و به همین خاطر بسیاری از ویژگی‌های پلاژیوکلازها را دارد. این کانی دارای سختی حدوداً ۶ تا ۶٫۵ در مقیاس موهس است. همچنین دارای رَخ مجزا در دو جهت است که همدیگر را با زاویه‌ی حدود ۸۶ یا ۹۴ درجه قطع می‌کنند. کانی‌های پلاژیوکلاز در سطوح رَخ حالت دوقلویی و رشته‌ای از خود نشان می‌دهند.

لابرادوریت تنها کانی از سری پلاژیوکلاز است که اثر لابرادورسنس قوی را به نمایش می‌گذارد. با این وجود بسیاری از نمونه‌های این کانی ممکن است این الگوی چند رنگی را از خود نشان ندهند. بدون مشاهده‌ی لابرادورسنس، تشخیص لابرادوریت از دیگر کانی‌های رده پلاژیوکلازها دشوار خواهد بود. البته حتی چنین نمونه‌هایی نیز به خاطر داشتن پدیده‌ی آونتورسنس (الگوی دلربا) می‌توانند در دسته‌ی سنگ‌های قیمتی قرار بگیرند.

ویژگی‌های نوری و رنگی لابرادوریت، آن را از سایر کانی‌ها و سنگ‌ها متمایز می‌کند. با این وجود، نمونه‌هایی نیز در بازار موجود هستند که بهسازی رنگ بر روی آن‌ها صورت گرفته است. از این رو توصیه می‌شود که یا از فروشگاه‌های مطمئن خریداری شود و یا قبل از خرید سنگ از گوهرشناس مشاوره گرفته شود.

بهترین روش‌ها برای تشخیص لابرادوریت اصل و معدنی از نمونه‌های مصنوعی و بدل (تقلبی)، استفاده از پراش اشعه ایکس، آنالیز شیمیایی، آزمایش‌های نوری و تعیین چگالی نمونه‌های خالص از این سنگ است.

لابرادوریت در جواهرات

کانی لابرادوریت به خاطر وجود پدیده‌ی چند رنگی (ایریسیدنس) کم نظیر، به یکی از محبوب‌ترین سنگ‌های قیمتی تبدیل شده است. کیفیت، رنگ و درخشندگی از یک نمونه به نمونه‌ی دیگر این سنگ متفاوت است. نمونه‌های با رنگ استثنایی را معمولاً اسپکترولیت نامگذاری می‌کنند که دارای ارزش گوهری بسیار بالاتری هستند. لابرادوریت به ندرت در جواهرات بسیار گران قیمت استفاده می‌شود. با این وجود در جواهرات معمول‌تر و کارهای منحصر به فرد و سفارشی که جواهرسازان تولید می‌کنند، جایگاه ویژه‌ای دارد.

برخی از نمونه‌های سنگ خورشید (sunstone) از جنس لابرادوریت هستند. سنگ خورشید یک گوهرسنگ از گروه پلاژیوکلاز است که در آن پلاکت‌های ریز مس یا دیگر مواد در یک جهت‌گیری مشترک قرار گرفته‌اند. این پلاکت‌ها یا صفحات در هنگام ورود نور از زاویه‌ی مناسب، یک تلألو بازتابی زیبا را به چشم بیننده منعکس می‌کنند.

در استفاده از لابرادوریت به عنوان جواهر، بایستی به نکات زیر توجه شود:

- با فشار متوسط به موازات رَخ، به راحتی می‌شکند.
- دارای سختی ۶ الی ۶٫۵ در مقیاس موهس است. بنابراین نسبت به الماس، زمرد، یاقوت، عقیق و یشم، مقاومت کمتری در برابر خراشیده شدن دارد.
- برای جواهراتی که ممکن است تحت فشار فیزیکی قرار گیرند، مناسب نیست.

تراش لابرادوریت به عنوان سنگ قیمتی

بهترین تراش برای لابرادوریت، کابوشن (دامله) است. زیرا لابرادورسنس در این حالت بهتر خود را جلوی نور نشان می‌دهد. زاویه‌ی تراش دادن سنگ نیز اهمیت زیادی دارد. باستی سطح نهایی گوهر به گونه‌ای باشد که بیشترین حالت از رنگین کمانی را به نمایش بگذارد.

تراش صحیح لابرادورت: دامله از زوایه‌ی مناسب با سطوح دوقلوی داخلی

چنانچه سنگ از زاویه‌ی نامناسب تراش داده شود، سطوح دوقلویی که چندرنگی را ایجاد می‌کنند در زاویه و مکان نامناسبی از جواهر قرار می‌گیرند و به خوبی قابل مشاهده نخواهند بود.

خاستگاه زمین شناسی لابرادوریت

لابرادوریت در طیف وسیعی از سنگ‌های آذرین، دگرگونی و رسوبی احتمال یافت شدن دارد. گوهرسنگ اغلب به عنوان یک کانی اولیه در سنگ‌های آذرین مافیک مانند بازالت، آنورتوزیت، گابرو و نوریت یافت می‌شود.

این سنگ همچنین به صورت کانی ثانویه در گنیس‌هایی که حاصل دگرگونی سنگ‌های آذرین حاوی لابرادوریت هستند، یافت می‌شود. فرسایش و هوازدگی سنگ‌های آذرین و دگرونی حاوی لابرادوریت، می‌تواند این کانی ارزشمند را وارد رسوبات کند. بنابراین امکان یافت آن در سنگ‌های رسوبی نیز وجود دارد.

منابع اصلی لابرادوریت

این سنگ نخستین بار در جزیره پاول، از بخش لابرادور در کشور کانادا یافت شد؛ به همین خاطر نام لابرادوریت به معنای سنگ کشف شده در لابرادور را برای آن برگزیدند. از دهه ۱۷۷۰ میلادی که لابرادوریت کشف شد، به سرعت در دل عوام و خواص جایگاه خاصی به دست آورد. در نتیجه معدنکاران به دنبال اکتشاف منابع بیشتری برای این گوهرسنگ بودند.

چندین معدن غنی از این ماده‌ی گرانبها در کشور فنلاند وجود دارد که از نظر کیفیت گوهری بسیار مناسب هستند. روسیه و ماداگاسکار نیز از منابع اصلی لابرادوریت باکیفیت در جهان به شمار می‌روند. امروزه لابرادوریت ماداگاسکار، شهرت بسیار ویژه‌ای دارد. در هند نیز نمونه‌های شفافی یافت شده است که اثر لابرادورسنس بسیار ضعیف‌تری از خود به نمایش می‌گذارند، اما همچنان با ارزش در نظر گرفته می‌شوند.

چندین معدن نیز در ایالت اورگن آمریکا وجود دارد، که انواع مختلفی از سنگ لابرادوریت را تولید می‌کنند. این کانی‌ها را اصلاحاً سنگ خورشید اورگن می‌گویند که حاوی اینکلوژن های زیبایی از عنصر مس با الگوی آونتورسنس یا دلربا هستند و اخیراً طرفداران زیادی را برای خود دست و پا کرده‌اند. در ایران نیز در سنگ‌های پلاژیوکلاز مقادیر اندکی لابرادوریت یافت شده است که ارزش گوهری ندارند. همچنین به خاطر ذخیره‌ی بسیار اندک، این سنگ در ایران مورد معدنکاری و بهره‌برداری قرار نگرفته است.

خواص سنگ لابرادوریت

مشاهده کردن لابرادوریت می‌تواند ذهن مغشوش را آرام کند، به قوه تخیل نیرو بخشد و ایده‌های جدید در ذهن را تقویت کند. همچنین به تخلیه‌ی فشارهای روزمره کمک می‌کند و درنتیجه شخص دارنده‌ی آن با آرامش بیشتری به زندگی عادی خود در طی روز ادامه می‌دهد.

همچنین گفته می‌شود لابرادوریت به صورت ناخودآگاه باعث بازگشت خاطرات فراموش شده و تسهیل درک آن‌ها می‌شود. به طوری کلی، این کانی طبیعی نشاط آور است و ضمن تقویت اعتماد به نفس، به جلوگیری از ترس و عدم اعتماد کمک زیادی می‌کند.

سنگ لابرادوریت برای چه ماهی است؟

لابرادوریت از نظر رنگ شناسی و نجومی، سنگ ماه‌های تولد بهمن، اسفند و فروردین می‌باشد. البته برای متولدین دیگر ماه‌ها نیز قابل استفاده است و خواص خود را همواره به مالک آن هدیه می‌بخشد. لابرادوریت به خاطر زیبایی کم نظیر پدیده‌ی چند رنگی به خوبی در هر محیطی جلب توجه می‌کند و دارنده‌ی آن را از سایرین متمایز می‌سازد.

لطفا توجه فرمایید که موارد فوق درباره‌ی خواص سنگ لابرادوریت از منابع معتبر اخذ شده‌اند و صرفاً جهت اطلاعات کاربران می‌باشند. آئرولیت این موارد را رد یا تأیید نمی‌کند. اما توصیه می‌شود جهت هرگونه مشکلات پزشکی و … به جای سنگ‌ها، به پزشک مربوطه مراجعه کنید.

انواع کانی لابرادوریت

انگشتر لابرادوریت هند: شفاف، اثر لابرادورسنس ضعیف، کیفیت پایین

لابرادوریت معادن مختلف در جهان، تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند. علاوه بر این، حتی لابرادوریت‌های یک معدن نیز دارای تفاوت جدی با یکدیگر هستند. اما به طور کلی انواع این گوهرسنگ را می‌توان به سه دسته‌ی زیر تقسیم‌بندی کرد:

اسپکترولیت

این سنگ دارای طیف رنگین کمانی بسیار قوی است؛ زیبایی فوق‌العاده‌ای دارد و عمده‌ی آن از معادن فنلاند استخراج می‌شود.

سنگ ماه رنگین کمانی

این نوع از لابرادوریت دارای درخشش کمتری نسبت به اسپکترولیت است و عمده‌ی آن از معادن فنلاند استخراج می‌شود.

لابرادوریت شفاف

برخلاف بسیاری از سنگ‌های قیمتی، شفاف بودن لابرادورت یک ویژگی منفی تلقی می‌شود. این نوع از لابرادوریت عمدتاً از معادن هندوستان استخراج می‌شود. همچنین یا اثر لابرادورسنس را نشان نمی‌دهد و یا جلوه‌ی بسیار ضعیفی از آن را دارد.

آندزین-لابرادوریت

این نوع از لابرادوریت ویژگی رنگین کمانی بسیار ضعیقی دارد. همین خاطر پس از بهسازی رنگ روانه‌ی بازار می‌شود. معمولاً رنگ‌های تند و زننده‌ای از طیف آبی و قرمز به خود می‌گیرد و ارزش گوهری آن نیز بسیار پایین است.

قیمت و خرید لابرادوریت

به طور کلی لابرادوریت در دسته‌ی سنگ‌های نیمه قیمتی قرار می‌گیرد. قیمت انواع لابرادوریت در ایران متفاوت است. سنگ راف (تراش نخورده) لابرادوریت را می‌توان با قیمت کمتر از ۵ هزار تومان به ازای هر گرم خریداری کرد. البته اینکلوژن‌ها، میزان لابرادورسنس، ترک‌ها و شکستگی‌ها، پاکی و … نیز در قیمتگذاری آن تأثیر زیادی دارند.

نگین لابرادوریت را می‌توان با قیمت‌های چند ده هزار تومان تا چندصدهزار تومان برای نمونه‌های باکیفیت‌تر خریداری کرد. عمده‌ی لابرادوریت در بازار ایران را ماداگاسکار و هند تأمین می‌کنند که از نظر کیفیت و رنگ نمونه‌های ماداگاسکار ارزش بالاتری دارند.

همچنین قیمت جواهراتی که در ساخت آن‌ها از سنگ لابرادوریت استفاده شده است به جنس فلز به کار رفته در آن‌ها بستگی دارد و می‌تواند از حدود صد هزار تومان تا چند میلیون تومان متغیر باشد.

در ایران انواعی از نگین و جواهرات لابرادوریت اصل و معدنی را می‌توان از آئرولیت شاپ یا دیگر فروشگاه‌های مطمئن خریداری کرد.