براساس مطالعاتی که اخیراً منتشر شده، عطش جامعهی بشری برای مصرف آب، در حال نابودی آبهای زیرزمینی است!
ذخایر سفرههای آب زیرزمینی بیشترین منبع آب شیرین قابل دسترس بر روی کرهی زمین را تشکیل میدهند. وفور آبهای زیرزمینی باعث شده بسیاری از مناطق خشک مانند درهی مرکزی کالیفرنیا و نواحی نیمه بیابانی ایران در تولید محصولات کشاورزی رونق خود را حفظ کنند.
به طور کلی، حدود ۷۰% از آبهای زیرزمینی استخراج شده، صرف صنعت کشاورزی میشود؛ اما رودخانهها و نهرها نیز به ذخایر آب زیرزمینی وابسته هستند. پمپاژ سریع و بی رویهی آب از چاهها، باعث خالی شدن آبراهههای طبیعی و درنتیجه به خطر افتادن اکوسیستم آب شیرین میشود.
مطالعات نشان میدهد که هم اکنون حدود ۲۰ درصد حوضههای پمپاژ، از حد مجاز استخراج عبور کردهاند. بیشتر این حوضهها در مناطق خشک واقع شدهاند، مانند مکزیک، شمال هندوستان و دیگر نواحی کرهی زمین که از آب زیرزمینی برای آبیاری مزارع استفاده میشود.
پژوهشگران معتقدند که اگر این وضع تداوم یابد، تا سال ۲۰۵۰ میلادی بین ۴۰ تا ۸۰ درصد از حوضههای پمپاژ آب، آستانه ی مجاز را پشت سر خواهند گذاشت.
اینگ دخاف (Inge de Graaf)، استاد آبشناسی دانشگاه فرایبورگ آلمان میگوید “این پدیده واقعا نگران کننده است. آبهای سطحی و زیرزمینی کاملاً با یکدیگر در ارتباط هستند، و برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی به منزلهی فعال کردن یک بمب ساعتی است!”
آبخوانها، حامیان اکوسیستم در برابر نوسانات فصلی هستند و در مواقع بحرانی باعث ثبات شرایط زیستی برای گیاهان و جانوران میشوند؛ اما اگر این ذخایر بیش از اندازه مورد استفاده قرار گیرند، آبهای سطحی شروع به تغذیه کردن سفرههای زیرزمینی میکنند، و در نتیجه رودخانهها و دیگر آبهای سطحی خالی از آب خواهند شد.
اینگ دخاف و همکارانش یک مدل آماری ایجاد کردهاند که “پمپاژ آب زیرزمینی” به “جریان آب زیرزمینی از سفره ها به رودها”، بین بازهی زمانی سالهای ۱۹۶۰ تا ۲۱۰۰ را به یکدیگر مرتبط میکند. این گروه تحقیقاتی، مدل خود را براساس الگوهای اقلیمی متفاوت ایجاد کردهاند، اما در تمامی این الگوها نرخ مصرف آب زیرزمینی را ثابت در نظر گرفتهاند. نتایج کار آنها نشان میدهد که بیش از نیمی از حوضههای آبخیزی که تحت پمپاژ آب هستند، تا سال ۲۰۵۰ آستانهی مجاز مصرف را پشت سر خواهند گذاشت!
دخاف میگوید ما باید امروز چارهای برای این مسئله بیاندیشیم، نه ۱۰ سال دیگر؛ ما میتوانیم استخراج آب را کاهش دهیم و در عوض تکنیکهای آبیاری بهینه را توسعه دهیم.
منبع: sciencenews