نرم افزار GIS به ابزاری مبتنی بر کامپیوتر گفته می‌شود که برای بررسی الگوهای جغرافیایی، روندها و روابط میان آن‌ها به کار می‌رود. این نرم افزارها اشخاص و سازمان‌ها را قادر می‌سازند تا داده‌های مختلف را برای مکان‌های جغرافیایی در هر نقطه از کره‌ی زمین ذخیره، تجزیه و تحلیل کنند. با اتصال جغرافیا به داده‌ها، امکان درک داده‌ها از طریق مفاهیم جغرافیایی حاصل می‌شود.
سیستم اطلاعات جغرافیایی یا GIS یک گنجینه‌ی بی پایان با کاربردهای بی‌شمار است. تاکنون بیش از ۱۰۰۰ نرم افزار کوچک و بزرگ جی آی اس برای استفاده‌های مختلف تولید شده است. برخی از مهمترین این نرم افزاها عبارتند از: ArcGIS، QGIS، GRASS GIS، SuperGIS، SAGA GIS، JUMP GIS و … . هنگامی که بخواهید یکی از این نرم افزارها را برای کاربردی خاص انتخاب کنید، با تعداد زیادی از این برنامه‌های کامپیوتری مواجه خواهید شد که گاهی تصمیم گیری را برای شما دشوار می‌کنند. این مورد بخصوص هنگامی آزار دهنده خواهد بود که قصد داشته باشید یکی از نرم افزاهای جی آی اس را برای بلند مدت و حرفه‌ای شدن برگزینید.
اما جای هیچ نگرانی نیست. ما در این مقاله بهترین ابزارهای کامپیوتری برای کار با سیستم اطلاعات جغرافیایی را بر اساس آخرین رتبه‌بندی‌های انجام شده، به شما معرفی خواهیم کرد. در زیر، این نرم‌افزارها بر اساس کارایی و بهینه بودن برای حال و آینده مرتب شده‌اند. علاوه بر این، مزایا و معایب اصلی نرم‌افزارها جهت مقایسه‌ی بهتر عنوان شده است.
۱- نرم افزار ArcGIS Pro
نرم افزار ArcGIS Pro با رابط کاربری ribbon و پردازش ۶۴ بیتی، GIS را به صورت سه بعدی و به شیوه‌ای نوین به همگان عرضه می‌کند. ArcGIS پرو را می‌توان به نوعی یک تغییر اساسی در جهت افزایش سرعت، هوش و نقشه برداری در دنیای جی آی اس دانست. این نرم افزار با داشتن ابزار بسیار گسترده، توانسته است بالاترین رتبه را در میان دیگر نرم افزارهای GIS به خود اختصاص دهد. امتیاز: ۹۸
نقاط قوت
- ادغام یکپارچه‌ی سه بعدی
- کارتوگرافی قوی و برچسب‌گذاری ضدپله‌گی (َanti-aliasing)
- یکپارچگی با ArcGIS Online
- رابط کاربری هوشمند ribbon
- پردازش ۶۴ بیتی
- قابلیت ویرایش بصری بهبود یافته
نقاط ضعف
- هزینه‌ی بالای لایسنس (مجوز) نرم‌افزار
- حجم بالای پروژه‌ها درصورت داشتن فایل‌های بلا استفاده
- تبدیل MXD باعث از بین رفتن شیء ها می‌شود
- یادگیری دشوار
۲- نرم افزار ArcGIS Desktop
نرم افزار ArcGIS Desktop که توسط شرکت Esri توسعه یافته است، بیش از معرفی نیازمند تمجید است. این نرم افزار بسیار پیشرفته قادر به انجام وظایفی است که اکثر برنامه‌های جی آی اس ناتوان از انجام آن هستند. موفقیت‌های این ابزار کاربردی، روز به روز در حال گسترش است. از ترسیم نقشه‌ها گرفته تا مدل‌سازی‌ها و اسکریپ نویسی، همه را می‌توان با خیال راحت به ArcGIS Desktop سپرد. امتیاز: ۹۷
نقاط قوت
- مقیاس پذیری برای قابلیت‌های اضافی
- چارچوب پردازش جغرافیایی قوی
- ویژگی‌های بسیار خوب پرینت و نقشه‌های تحت وب
- ابزارهای کامل برای ویرایش و توپوگرافی
- دارای ArcGIS آنلاین برای تلفن‌های همراه و نقشه‌های تحت وب
نقاط ضعف
- هزینه‌ی بالای استفاده و نگهداری
- ایجاد محدودیت در ابزارها برای کاربرانی که از لایسنس‌های سطح پایین استفاده می‌کنند
- انعطاف پذیری پایین در کار با برخی فرمت‌ها
۳- نرم افزار QGIS 3
در رگ‌های این ابزار دوست داشتنی، ویژگی فوق العاده‌ی “متن باز” جریان دارد. هدف از طراحی و ساخت نرم افزار QGIS، شکستن قالب تجاری GIS بوده است. این برنامه‌ی سه بعدی با افزونه‌های قدرتمند، توانایی تجزیه و تحلیل بسیار بالایی دارد. امتیاز: ۹۶
نقاط قوت
- رایگان و متن باز
- یکپارچگی سه بعدی
- تعداد زیاد کاربران و اعضای پشتیبانی
- ویژگی‌های خلاقانه برای ویرایش، آنالیز و ترسیم نقشه
- افزونه‌های بسیار قدتمند QGIS در آنالیزهای مختلف
نقاط ضعف
- نداشتن ابزارهای تحلیل بسیار پیشرفته
- پایداری ضعیف ویژگی‌های سه بعدی
۴- نرم افزار QGIS 2
نرم افزار QGIS 2 حاصل بزرگترین تلاش جامعه‌ی علمی در تاریخ GIS است. از آنجایی که روند توسعه‌ی آن “جامعه-محور” بوده است، بسیار ابتکاری و خلاقانه است. این ابزار کاربر پسند، به لطف متن باز بودن، همچنان یکی از قدرتمندترین و محبوب‌ترین نرم افزارهای صنعت GIS است. امتیاز: ۹۵
نقاط قوت
- لایسنس QGIS GPL آزادی کامل را به ارمغان می‌آورد
- قابلیت‌های زیبای برچسب‌گذاری
- طیف گسترده‌ای از ابزارهای آنالیز GIS
- قابلیت‌های بسیار خوب تعامل با داده‌ها
- افزونه‌های کاربردی قوی
- تعداد زیاد کاربران و اعضای پشتیبانی
نقاط ضعف
- عدم یکپارچگی سه بعدی
- مدل‌سازی گرافیکی نقص‌هایی دارد
- ضعف در تصحیح خطاهای توپولوژی
- استاندادهای فراداده
۵- نرم افزار Hexagon Geomedia
نرم افزار Geomedia با قدمتی بیش از ۴۰ سال، همواره از اعضای فعال خانواده‌ی GIS بوده است. این ابزار کهنه‌کار، مدتی است که با کم توجهی توسعه دهندگان مواجه شده است؛ با این وجود هنوز می‌توان روی آن حساب ویژه‌ای باز کرد. بخصوص هنگامی که از Hexagon Geomedia در کنار ERDAS Imagine استفاده کنید، یقیناً بهترین زوج سنجش از دور را خواهید داشت. امتیاز: ۸۶
نقاط قوت
- نگهداری داده‌ها همراه کوئری و آنالیز سریع
- کارتوگرافی قوی با برچسب گذاری هوشمند
- امکان استفاده در کنار ERDAS Imagine
- مناسب بودن برای ترسیم نقشه‌های همه منظوره
- ابزارهای ویرایشی قوی و هوشمند
- دارای بیش از ۴۰ سال تجربه در GIS
نقاط ضعف
- دارای سطوح لایسنس مختلف
- تعداد جامعه‌ی کاربری جهت کمک گرفتن برای حل مشکلات
- نقص در خصوصیات انتشار نقشه‌های تحت وب
- عدم امکان کشیدن و رها کردن پرونده‌ها (drag and drop)
۶- نرم افزار MapInfo Professional
هسته‌ی اصلی نرم افزار MapInfo Professional تماماً درباره‌ی هوش مکانی است. MapInfo همانند نرم افزار Geomedia اخیراً با کاهش سهم بازار مواجه شده است، با این وجود همچنان به عنوان یک نرم افزار روان و باهوش ایفای نقش می‌کند. امتیاز: ۸۵
۷- نرم افزار FME®
نرم افزارFeature Manipulation Engine که با نام اختصاری FME® شناخته می‌شود، یک بسته‌ی نرم افزاری کامل GIS نیست. در عوض برای کار با داده‌هایی همچون Jedi بسیار مناسب است. این نرم افزار بسیار قدرتمند است و یک جامعه‌ی فوق العاده فعال آن را پشتیبانی می‌کند. با این همه، مواظب باشید که از FME برای ترسیم نقشه استفاده نکنید! امتیاز: ۸۲
۸- نرم افزار Global Mapper
نرم افزار Global Mapper یک ابزار ساده و بسیار کاربردی برای تجزیه و تحلیل است. این ابزار را می‌توان بهترین انتخاب برای شروع دانست. در عین حال، انعطاف پذیری فوق العاده‌ی آن، باعث می‌شود تا برای کاربران حرفه‌ای نیز انتخاب بسیار مناسبی باشد. به عنوان مثال، دارای یک نماشگر قدرتمند برای LiDAR و داده‌های ارتفاعی است. امتیاز: ۸۱
۹- نرم افزار gvSIG
نرم افزار gvSIG یک ابزار GIS رایگان و متن باز است. ویژگی‌های این نرم افزار شما را غافلگیر خواهد کرد. به عنوان مثال دارای یک اپلیکیشن میدانی و قابلیت‌های سه بعدی است. با وجود تعاریف ذکر شده، بایستی یادآوری کنیم که gvSIG مخصوص کار بر روی مستندات سبک است. امتیاز: ۸۰
۱۰- نرم افزار GRASS GIS
این ابزار به شما قدرت پردازش جغرافایی بی نهایت را می‌دهد. همچنین GRASS GIS آنقدر انعطاف پذیر است که می‌توانید از آن به عنوان یک جعبه ابزار جداگانه در محیط برنامه‌ی QGIS استفاده کنید. بزرگترین نقطه ضعف‌های این نرم افزار را می‌توان رابط کاربری خشک و قوانین سختگیرانه‌ی برخی قسمت‌های آن دانست. بنابراین نمی‌تواند برای کاربران مبتدی تا متوسط انتخاب مناسبی باشد. امتیاز: ۷۷
۱۱- نرم افزار WhiteBox GAT
“الماس تراش نخورده” بهترین توصیف برای WhiteBox GAT است. چنانچه نیازمند تحلیل هیدرولوژیکی هستید، این نرم افزار یک انتخاب عالی است. همچنین پشتیبانی LiDAR از WhiteBox GAT فوق العاده است. علاوه بر این‌ها، این نرم افزار دارای بیش از ۳۶۰ افزونه‌ی کاربردی است. به جرأت می‌توان گفت این برنامه سزاوار رتبه‌ی بالاتری است. به هر حال ترسیم نقشه، ویرایش و مدیریت داده‌ها از بزرگترین ضعف‌های این بسته‌ی نرم افزاری هستند. امتیاز: ۷۵
۱۲- نرم افزار Cadcrop
نرم افزار Cadcrop در حقیقت GIS را با CAD شبکه بندی می‌کند. این ابزار به روشی تقریباً بی عیب و نقص، ترسیم نقشه و طراحی را ممکن می‌سازد. برنامه‌ی Cadcrop با رابط کاربری ribbon و قابلیت بالای تبادل و استفاده از اطلاعات و همچنین ترسیم نقشه بر پایه‌ی شبکه دارای عملکردی قابل قبول است. امتیاز: ۷۴
۱۳- نرم افزار GE Smallworld
اگر به دنبال کاربردپذیری و ارائه‌ی خدمات به مشتریان در حوزه‌ی GIS هستید، نرم افزار GE Smallworld انتخاب مناسبی برای شما است. در حقیقت این ابزار بسیار کاربردی، مخصوص شرکت‌ها ساخته شده است. این نرم افزار امکان درنظرگیری خصویات متعدد برای یک شیء را فراهم می‌سازد. امتیاز: ۷۳
۱۴- نرم افزار Mainfold GIS
محیط نرم افزار Mainfold به گونه‌ای است که در مدت زمان کوتاهی کاملاً به آن وابسته خواهید شد. از مهمترین نکات قوت آن می‌توان به رابط کاربری بصری، قابلیت برنامه نویسی و پردازش ۶۴ بیتی اشاره کرد. نرم افزار Mainfold GIS مجموعه‌ی کاملی از ابزارها را با قیمت بسیار مناسب عرضه می‌کند. امتیاز: ۷۱
۱۵- نرم افزار TatukGIS
طراحی این نرم افزار باعث شده تا کار کردن با آن بسیار ساده و لذت بخش باشد. ویژگی‌های بارز TatukGIS عبارتند از قابلیت ویرایش پیشرفته، پشتیبانی از فرمت‌های مختلف و محیط اسکریپت نویسی. امتیاز: ۷۰
منبع: gis geography
نظر شما در این باره چیست؟ انتخاب شما کدام یک از نرم افزارهای GIS است؟ در بخش زیر می‌توانید دیدگاه خود را با دیگر کاربران آئرولیت به اشتراک بگذارید.
