خاک منجمد یا پرمافراست (permafrost) به لایه‌ی همیشه منجمد خاک در نواحی قطبی و کوهستانی گفته می‌شود که سرشار از کربن است.
خاک‌های منجمد قطب شمال همانند یک بمب ساعتی هستند که ذوب شدن آن‌ها به منزله‌ی فعال شدن این بمب است. مناطقی مانند جزیره‌ی هرشل (Herschel) در کانادا که پوشیده از خاک منجمد هستند، هنگامی که بر اثر گرمایش جهانی ذوب شوند، به یکباره سقوط می‌کنند و فرو می‌ریزند.
دانشمندان معتقدند که میزان کربنی که بر اثر ذوب این خاک‌ها آزاد می‌شود، بیشتر از میزان جذب شده توسط گیاهان در حال رشد است؛ این کربن اضافی وارد اتمسفر می‌شود و تغییرات اقلیمی را شتاب می‌دهد. اما مطالعات در قطب شمال به قدری محدود بوده که تاکنون کسی نتوانسته زمان احتمالی چنین پدیده‌ای را تعیین کند.
براساس تحقیقاتی که اخیراً توسط تیم بزرگی از پژوهشگران تغییرات اقلیمی انجام شده، زمان فاجعه هم اکنون فرا رسیده است!
این تیم تحقیقاتی با جمع‌آوری مشاهدات بیش از ۱۰۰ ایستگاه در قطب شمال، چنین برآورد کرده‌اند که در بازه‌ی زمانی سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۷ طی هر زمستان به طور میانگین ۱۶۶۲ تراگرم (معادل ۱ میلیارد و ۶۶۲ میلیون تُن) کربن آزاد شده است که دو برابر مقدار حاصل از بررسی‌های پیشین است. در عین حال، طی فصل تابستان تنها ۱ میلیارد و ۳۲ میلیون تن کربن توسط گیاهان در حال رشد جذب می‌شود؛ یعنی هر ساله حدوداً ۶۳۰ میلیون تن کربن اضافی وارد اتمسفر می‌شود.
متأسفانه به دلیل کمبود مشاهدات در قطب شمال، نتایج این مطالعه نیز بسیار محدود بوده است؛ به عنوان مثال عدم قطعیت میزان کربن آزاد شده در فصل زمستان ۸۱۳ میلیون تن، یعنی تقریباً نیمی از کل میزان کربن آزاد شده است. علاوه بر این، این مطالعه افزایش میزان انتشار کربن پس از سال ۲۰۰۳ را نشان نمی‌دهد. با این وجود، محققین می‌گویند ذوب شدن پرمافراست باعث آزاد شدن کربن و در نتیجه گرمایش می‌شود و این گرمایش نیز، خود منجر به ذوب مقادیر بیشتر پرمافراست خواهد شد.
منبع: sciencemag
