در سطح کره‌ی زمین، برای سنجیدن ارتفاع و عمق عوارض از عبارت “ارتفاع از سطح دریا” به عنوان یک مرجع استفاده می‌شود. ارتفاع از سطح دریا یا فراز از رویه دریا، به سطحی گفته می‌شود که مماس با سطح اقیانوس‌ها و دریاهای آزاد است. ارتفاع‌های بالاتر از این سطح را با علامت مثبت (+) و عمق‌های پایین‌تر از این سطح را با علامت منفی (-) نشان می‌دهند؛ به عنوان مثال، ارتفاع کوه سهند به ۳۷۰۷+ متر از سطح دریاهای آزاد می‌رسد، در حالی که عمق اقیانوس آرام در عمیق‌ترین نقطه ۱۰۹۹۴- متر از سطح یاد شده می‌باشد.
اما در دیگر سیارات مرجعی به عنوان سطح دریا برای سنجش عمق و ارتفاع وجود ندارد؛ به همین خاطر از یک مرجع جایگزین استفاده می‌شود؛ در مریخ این سطح با نام “مریخ واره” (Mars areoid) شناخته می‌شود. این سطح معادل ژئوئید برای زمین است؛ ژئوئید (زمین واره) عبارت از سطحی غیرحقیقی است که از میانگین سطح دریاها و تصویر فرضی دریاها در زیر و یا بالاتر از سطح خشکی‌ها به دست می‌آید.
مریخ واره نشان دهنده‌ی یک سطح هم پتانسیل از مدل جاذبه‌ی مریخ است. این سطح، در واقع یک کره‌ی فرضی با مرکزیت هسته‌ی مریخ و شعاع ۳۳۹۶۰۰۰ متر است. سطح این کره‌ی فرضی (مریخ‌واره) را می‌توان به عنوان یک مرجع برای ارتفاع در نظر گرفت؛ درست همانند سطح دریاهای آزاد در زمین. شعاع این کره‌ی فرضی، بسیار نزدیک به شعاع مریخ در نزدیکی ناحیه‌ی استوایی این سیاره (۳۳۹۶۱۹۶ متر) است.
برای ایجاد نقشه‌ی توپوگرافی (پستی و بلندی‌ها) مریخ، از داده‌های یکی از مدارگَردهای مجهز به لیزر ارتفاع سنج مریخ استفاده شده است. این مدارگرد، شعاع مریخ را در میلیون‌ها نقطه از سطح این سیاره اندازه‌گیری کرده است. ارتفاع هر نقطه از مریخ، از طریق تفریق شعاع سطح فرضی مریخ واره (۳۳۹۶۰۰۰ متر) از شاع مریخ در نقطه‌ی اندازه‌گیری شده به دست می‌آید. سپس با استفاده از ارتفاع‌های محاسبه شده، نقشه‌ی توپوگرافی مریخ ایجاد می‌شود.
در تصویر فوق، مرتفع ترین (با علامت H) و عمیق ترین (L) نقاط سیاره‌ی مریخ قابل مشاهده هستند. مرتفع‌ترین نقطه مربوط به قله‌ی آتشفشانی کوه المپوس (Olympus mons) با ارتفاع ۲۱۲۲۹ متر از سطح مریخ واره است و کم ارتفاع ترین نقطه‌ی این سیاره مربوط به دهانه‌ی برخوردی هلاس (Hellas impact crater) با ارتفاع ۸۲۰۰- متر از سطح مریخ واره است.
نکته‌ی قابل توجه در مورد کوه آتشفشانی المپوس این است که بزرگترین آتشفشان منظومه‌ی شمسی محسوب می‌شود، در حالی که سیاره‌ی مریخ از نظر اندازه کوچک‌تر از سیاره‌ی زمین است.
منبع: geology.com
