تقریباً ۴۰۰۰ سال پیش، یک آتشفشان در اقیانوس منجمد جنوبی مقدار ۳۰ الی ۶۰ کیلومتر مکعب ماگما را به آسمان پرتاب کرد! شدت فوران این آتشفشان که در ۱۲۰۰۰ سال گذشته بزرگترین رخداد آتشفشانی در قطب جنوب بوده، به اندازه‌ی فوران آتشفشان کوه پیناتوبو در سال ۱۹۹۱ می‌باشد. علت ایجاد این جزیره‌ی نعل اسبی فعالیت ناگهانی یک رشته‌ی آتشفشانی بوده که سن سنجی‌های انجام شده، قدمت این رشته‌ی اقیانوسی را به پلیستوسن (به دوره‌ی زمانی ۲ میلیون و ۵۸۰ هزار تا ۱۱ هزار و ۷۰۰ سال پیش اطلاق می‌شود) نسبت می‌دهند.
با خالی شدن اتاقک ماگمایی آتشفشان، افت ناگهانی فشار درون آن را به همراه داشت و در نتیجه دهانه‌ی قله‌ی آتشفشانی تازه تشکیل به درون آن سقوط کرد. قطر دهانه‌ی این آتشفشان بین ۸ تا ۱۰ کیلومتر بوده است. یقیناً چنین سقوط عظیمی زمینلرزه‌های شدیدی را نیز در پی داشته است.
طی این فرایند، مخروط آتشفشانی یک جزیره‌ی نعل اسبی شکل بسیار زیبا را ایجاد کرده که در نوع خود بی‌نظیر است. هنگامی که ناتانائیل پالمر (Nathaniel Palmer) در سال ۱۸۲۰ این جزیره را کشف کرد، به خاطر ظاهر عجیب و فریبنده‌ی این جزیره، آن را “جزیره فریب” یا “جزیره دسپشن” (Deception Island) نام گذاری کرد. از یک زاویه، این جزیره دقیقاً همانند دیگر جزایر به نظر می‌رسد؛ ولی از دید رو به روی بخش آبگیر این جزیره (ورودی خلیج تشکیل شده در میان جزیره)، شبیه به یک بندرگاه دایره‌ای شکل است که کشتی‌ها می‌توانند درون آن حرکت کنند.
مورد غیر معمول دیگر در مورد جزیره‌ی فریب، شکل متفاوت آن در فصول سرد سال (پاییز و زمستان) است. تصویر فوق توسط ماهواره‌ی لندست ۸ در تاریخ ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۸ یعنی اول پاییز گرفته شده است؛ همانطور که مشاهده می‌کنید دهانه‌ی آتشفشان کاملاً پوشیده از یخ و برف است.
این جزیره‌ی نعل اسبی، یکی از دو آتشفشان فعال در نزدیکی قطب جنوب است و از قرن نوزدهم میلادی تاکنون بیش از ۲۰ بار فوران کرده است؛ آخرین فعالیت‌های این آتشفشان مربوط به سال‌های ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۰ میلادی بوده است که ایستگاه‌های تحقیقاتی را به طور کامل از بین برده است، در حالی که فعالیت‌های لرزه‌ای مربوط به این آتشفشان در سال ۲۰۱۴-۲۰۱۵ نیز توسط لرزه نگارها ثبت شده است. با توجه به توضیحات فوق، فعال بودن آتشفشان جزیره فریب کاملاً مشهود است. بنابراین می‌توان این مکان را تنها آتشفشان فعال دنیا در نظر گرفت که کشتی‌ها می‌توانند درون آن حرکت کنند (آتشفشان‌های فعال دیگری نیز وجود دارد که درون دریاچه‌ی آن‌ها، امکان قایقرانی وجود دارد؛ ولی کشتی…).
علارغم تاریخچه‌ی فوران‌های این جزیره، بندر این جزیره یعنی فاستر (Foster Port) با توجه به نداشتن یخچال‌های بزرگ، یکی از امن‌ترین نقاط قطب جنوب به حساب می‌آید. در اوایل قرن نوزدهم، بازدیدکنندگان این جزیره به قصد شکار خوک آبی به این نقطه سفر می‌کردند و این امر تجارتی هیجان انگیز به شمار می‌رفت. هنگامی که در اوایل قرن بیستم خوک‌های آبی این منطقه تقریباً منقرض شده بودند، شکارچیان در “خلیج شکارچیان نهنگ” (بخش میانی و آبگیر جزیره، که به خاطر صید نهنگ‌ها این نام را به خود گرفته است) به شکار نهنگ‌ها مشغول شدند.
امروزه جزیره دسپشن محل استقرار پژوهشگران زمین شناسی، زیست شناسی و علوم دریایی است. با این وجود به خاطر سابقه‌ی فعالیت آتشفشانی این جزیره، کمتر محققی حاضر به پژوهش در این منطقه می‌باشد.
گردشگری در جزیره نعل اسبی
این جزیره‌ی آتشفشانی همچنین برای گردشگران نیز یک مکان محبوب در نظر گرفته می‌شود؛ این گردشگران به دلایلی چون استفاده از حمام آبگرم طبیعی، قایقرانی در خلیج، طبیعت بکر و زیبا، دیدن “پنگوئن های ریش خطی” (Chinstrap penguin)، بازدید از بقایای دوران شکار نهنگ‌ها و دیگر جاذبه‌ها به این نقطه‌ی دور افتاده سفر می‌کنند.
منبع: NASA
