تأثیرات گرمایش جهانی بر دمای هوا، میزان بارش و رطوبت خاک، طی دهه‌های گذشته بسیاری از جنگل‌های کره‌ی زمین را به کام آتش کشیده است.
با گرم شدن اقلیم‌ها، میزان رطوبت و بارندگی تغییر می‌کند؛ بدین صورت که مناطق مرطوب روز به روز مرطوب‌تر می‌شوند و مناطق خشک، روز به روز خشک‌تر می‌شوند.
درجه حرارت بالاتر هوا در فصل‌های بهار و تابستان و ذوب زودهنگام برف‌ها در فصل بهار باعث می‌شود که خاک برای مدت طولانی‌تری خشک بماند و در نتیجه طول مدت زمانی که خطر آتش سوزی در مراتع و جنگل‌ها وجود دارد، به ویژه در مناطقی چون غرب آمریکا، مرکز آفریقا و استرالیا به طرز چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.
این وضعیت‌های آب و هوایی گرم و خشک، جنگل‌ها را در برابر عواملی چون رعد و برق و خطای انسانی بسیار آسیب پذیر می‌کنند؛ به گونه‌ای که کوچکترین جرقه‌ای می‌تواند یک فاجعه‌ی عظیم را به بار آورد.
خسارات مالی و جانی ناشی از آتش سوزی در طبیعت روز به روز در حال افزایش است و در صورتی که بشر چاره‌ای برای حل تغییرات اقلیمی نیاندیشد، می‌تواند با یک تهدید جدی برای تنها دارایی حقیقی خود، که سیاره‌ی زمین است، رو به رو شود.
فهرست محتوا
آتش سوزی جنگل‌ها، همچنان در حال افزایش
اولین زنگ خطر جدی آتش سوزی جنگل‌ها در اواسط دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی به صدا درآمد؛ چراکه از این تاریخ به بعد، تعداد آتش سوزی‌ها و همچنین مدت زمان دوام آن‌ها بیشتر شده و در نتیجه حجم جنگل‌های به آتش کشیده شده نیز بیشتر شده است. طی یک بررسی آماری که در جنگل‌های غربی ایالات متحده‌ی آمریکا صورت گرفته است، تعداد آتش‌سوزی‌ها و مدت زمان دوام آن‌ها در بازه‌ی زمانی سال‌های ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۳ نسبت به سال‌های ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۶ به ترتیب ۶ برابر و ۵ برابر شده است!
دوره‌های خشکسالی طبیعی، فوران آتشفشان‌ها، فعالیت‌های انسانی مانند تغییر کاربری اراضی، و تأثیر بشر بر تغییرات اقلیمی از جمله عواملی هستند که می‌توانند احتمال آتش سوزی را افزایش دهند.
دو مورد از مثال‌هایی که تأثیر تغییرات اقلیمی بر آتش سوزی را تأیید می‌کنند، پارک ملی یوسمیتی و بخش شمالی کوه‌های راکی است که از تغییر کاربری اراضی در آن‌ها جلوگیری شده و بنابراین عامل اصلی افزایش میزان آتش سوزی در این دو منطقه به احتمال زیاد تغییرات اقلیمی می‌باشد.
الگوهای بارش، گرمایش جهانی و آتش سوزی
اگرچه پیش‌بینی می‌شود با گرم شدن اقلیم‌ها میزان آتش سوزی‌ها هم افزایش پیدا کند، اما لزوماً دلیلی وجود ندارد که آمار خشکسالی و آتش سوزی‌ها هر سال رو به افزایش باشد و در این بین نوساناتی هم وجود دارد.
پدیده‌های طبیعی همچون طوفان النینو نیز می‌توانند با تأثیر بر میزان رطوبت هوا و بارندگی در تغییرات پتانسیل خشکسالی و آتش سوزی در ابعاد ناحیه‌ای تأثیرگذار باشند. با این وجود، از آنجایی که پیش‌بینی‌های بلند مدت هواشناسی تغییرات جدی دمای هوا و بارندگی‌ها را طی قرن بیست و یکم نشان می‌دهد، به نظر می‌رسد به طور بالقوه آتش سوزی‌های بیشتری را نیز طی قرن حاضر تجربه کنیم.
انتظار آتش سوزی‌های بیشتر با پیشروی روند گرمایش جهانی
به مدت زمانی از سال که امکان وقوع آتش سوزی مراتع و جنگل‌ها وجود دارد، فصل آتش سوزی گفته می‌شود. این فصل در مناطق گرم و خشک بین ۶ تا ۸ ماه متغیر است. پژوهشگران معتقدند که با افزایش روند تغییرات اقلیمی، احتمالاً در بسیاری از مناطق کره‌ی زمین شاهد افزایش مدت زمان فصل آتش سوزی به ۱۲ ماه (کل سال) خواهیم بود! لازم به ذکر است که در چنین شرایطی احتمال ایجاد آتش سوزی بر اثر عواملی چون خطای انسانی و رعد و برق بیش از پیش افزایش خواهد یافت.
همچنین طی دهه‌های آینده جنگل‌های مناطق معتدل و مرطوب، گرمتر خواهند شد و با از دست دادن رطوبت تبدیل به مناطقی نسبتأ خشک می‌شوند که در در نتیجه‌ی این تغییرات امکان ایجاد آتش سوزی در چنین جنگل‌هایی که سابقاً کم بوده، افزایش می‌یابد.
در کمال تعجب، علفزارها و مراتع مناطق خشک ممکن است در آینده کمتر در خطر آتش سوزی قرار بگیرند؛ زیرا بر اثر بی آبی به مناطق نیمه بیابانی تبدیل خواهند شد و عملاً چیزی برای آتش گرفتن در این نواحی وجود نخواهد داشت!
هزینه‌ای که بشر خواهد پرداخت
هزینه‌ها و خسارات مالی ناشی از آتش سوزی می‌تواند به معنای واقعی کلمه “فلج کننده” باشد. برآورد کلی هزینه‌ها در تمام جهان کار ساده‌ای نیست؛ با این وجود این رقم فقط برای کشور آمریکا در سال ۲۰۱۷ بیش از ۳ میلیارد دلار گزارش شده است!
هزینه‌های زیست محیطی و سلامت جسمی حاصل از آتش سوزی نیز میزان قابل توجهی است. علاوه بر تهدید مستقیم آتش سوزی برای بشر، افزایش آلودگی هوا نیز می‌تواند بیماری‌های تنفسی مختلفی را ایجاد کند که در برخی موارد حتی افراد سالم را نیز با مشکلات جدی مواجه می‌کند.
در مناطق کوهستانی از بین رفتن پوشش گیاهی خطر بروز سیل را افزایش می‌دهد؛ آتش سوزی جنگل‌ها در چنین مناطقی با توجه به از بین رفتن پوشش گیاهی و عدم توانایی خاک سوخته در جذب رطوبت احتمال وقوع سیل را چند برابر می‌کند.
اقدامات ایمنی و جلوگیری از حریق جنگل‌ها
انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی موجب افزایش دمای جهانی و تغییرات اقلیمی می‌شود که نتیجه‌ی آن تکرر و افزایش شدت آتش سوزی‌ها است؛ اما هنوز برای جلوگیری از پیشروی وضع موجود دیر نشده است. بشر می‌تواند با راهکارهایی چون استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، کنترل جمعیت کره‌ی زمین، ایجاد مناطق حائل میان سکونتگاه‌ها و جنگل‌های مستعد آتش‌سوزی و آموزش‌های ایمنی و فرهنگی لازم، خطر وقوع آتش سوزی را کاهش دهد و با امنیت بیشتری به حیات خود ادامه دهد.
نظر شما در این زمینه چیست؟ چه راهکارهایی برای جلوگیری از تغییرات اقلیمی پیشنهاد می‌کنید و چه اقداماتی را زیان‌بار می‌دانید. می‌توانید در بخش زیر، دیدگاه خود را با دیگر کاربران آئرولیت به اشتراک بگذارید.
در نگارش این مطلب از منابع زیر استفاده شده است:
مرکز راهکارهای اقلیم و انرژی (C2ES)
سازمان زمین شناسی آمریکا (USGS)
اتحادیه پژوهشگران نگران (UCSUSA)
