سوختهای فسیلی همچون زغال و مواد نفتی که توسط کارخانهها، اتوموبیلها و … مصرف میشود، موادی نظیر اکسید سولفور (گوگرد) و اکسیدهای نیتروژن را به جو زمین وارد میکند. این ترکیبها در هوا دچار تغییراتی میشوند و به صورت بارشهای اسیدی خشک و تر به سطح زمین برمیگردند. البته آتشفشانها نیز به عنوان مولدهای طبیعی بارشهای اسیدی شناخته میشوند.
به طور کلی اسید باعث خوردندگی سنگهای کربناته میشود. هنگامی که سولفوریک اسید و نیتریک اسید موجود در هوای آلوده (بارش خشک) و باران آلوده (بارش تر) با مرمر و سنگ آهک برخورد میکند، کلسیت موجود در این سنگها با اسید واکنش نشان میدهد و در آن حل میشود. در ساختمانها و مجسمههای در معرض خطر بارش اسیدی، زبر شدن، کنده شدن و از بین رفتن جزئیات حکاکیها به وضوح قابل مشاهده است. در چنین مواقعی ممکن است مواد سطحی سنگ به طور کامل از بین رود و یا فقط نقاطی که بیشتر در معرض واکنش قرار دارند آسیب ببینند.
شاید تصور کنید که سازهها و بناهای تاریخی که دارای حفاظ میباشند، از خطر بارشهای اسیدی در امان باشند؛ در بسیاری از موارد علارغم ظاهر سالم سنگ آهک و مرمر دارای حفاظ، سطح آنها تیره رنگ میشود و در زیر این سطح تیره خردشدگی و فرسایش شدیدی ایجاد میشود؛ این دقیقاً همان بارش اسیدی خشک است.
این پوستهی سیاه رنگ معمولاً از جنس ژیپس است، یک کانی که از ترکیب و واکنش بین کلسیت، آب و اسید سولفوریک حاصل میشود. کانی ژیپس در آب قابل حل میباشد؛ گرچه ژیپس میتواند در هر جایی بر روی سطوح سنگهای کربناته که در معرض گاز دیاکسید گوگرد قرار دارند تشکیل شود، اما معمولاً به سرعت شسته میشود و از بین میرود و تنها در سطوح دارای حفاظ که مستقیماً توسط باران شسته نمیشوند بر روی سنگ باقی میماند.
البته امروزه جهت جلوگیری از واکنش اسید با مجسمهها و بناهای تاریخی، از روکش ضد اکسید استفاده میشود که با توجه به قیمت نسبتاً مناسب، برای ساختمانهای معمولی نیز قابل استفاده است.
نظر شما در مورد بارشهای اسیدی و تاثیر آنها بر سنگها چیست؟ آیا در منطقهای که شما زندگی میکنید، با چنین موردی مواجه هستید؟ در بخش زیر میتوانید دیدگاه خود را با دیگر کاربران آئرولیت در میان بگذارید.
منبع: USGS و آئرولیت