اصولاً زلزلههایی که به صورت گروهی رخ میدهند میتوانند در سه دستهی مختلف قرار گیرند؛ گاهی در مدت زمان چند روز تا چند ماه، چندین زلزلهی نه چندان بزرگ رخ میدهد و در شرایطی که همه در انتطار وقوع زلزلهی اصلی و مخرب هستند، به تدریج فعالیتهای لرزهای کاهش مییابد و زلزلهی بزرگی رخ نمیدهد. گاهی نیز پس از وقوع یک زلزلهی نسبتاً بزرگ، تا مدتها زلزلههایی کوچکتر از رخداد اصلی به وقوع میپیوندد و این احتمال را ایجاد میکند که شاید هنوز زلزلهی اصلی رخ نداده باشد و تمامی زلزلههای پیشین صرفاً پیش لرزه بودهاند!
- گزارش زلزله ۵٫۱ ریشتری تهران (دماوند) جمعه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۹
- بزرگترین زمین لرزه های تهران در طول تاریخ
پس لرزه چیست؟
پسلرزهها در واقع یک توالی از زلزلههایی هستند که پس از یک زلزلهی بزرگ، در امتداد گسل مسبب زلزله رخ میدهند. پسلرزهها در نزدیکی ناحیه (زون) گسلی رخ میدهند، یعنی جایی که گسیختگی زلزلهی اصلی ایجاد شده است. پسلرزهها بخشی از فرایند تعدیل زلزله یعنی بازگشت به حالت ایدهآل هستند که پس از لغزش بزرگ بر روی یک گسل قابل مشاهده هستند. با گذشت زمان از وقوع رخداد اصلی، فراوانی پسلرزهها به مرور کاهش مییابد؛ همچنین پسلرزهها ممکن است تا چند سال پس از وقوع یک زلزلهی بزرگ ادامه داشته باشند!
پیش لرزه چیست؟
پیشلرزه عبارتی است که در ارتباط مستقیم با پسلرزه است. پیشلرزهها مجموعهای از زمینلرزهها هستند که مقدم بر یک زلزلهی نسبتا بزرگ در همان مکان میباشند. تا زمانی که زلزلهی اصلی در یک منطقه رخ ندهد، امکان تشخیص پیش لرزه ها از زلزلههای خوشهای وجود ندارد. معمولاً زمینلرزههای بزرگ دارای پیش لرزه و پس لرزه هایی هستند.
زلزله خوشهای چیست؟
در مقابل، خوشههای لرزهای به یک گروه یا توالی از زلزلههای غالباً کوچک گفته میشود که فاقد زلزلهی اصلی هستند. زلزلههای خوشهای معمولاً کوتاه مدت هستند، اما گاهی تا چندین هفته و یا چند ماه ادامه پیدا میکنند. این نوع از زلزلهها اغلب به صورت دورهای و در یک مکان مشخص رخ میدهند. همچنین بیشتر خوشههای لرزهای با فعالیتهای هیدروترمال (زمین گرمایی) و آتشفشانی همراه هستند. نمونه هایی از زمینلرزههای خوشهای را میتوان در زاگرس که دارای تکتونیک نازک پوسته است مشاهده کرد.
تهیه مطلب: آئرولیت