چنانچه قصد انتخاب یک نرم افزار نسخه Desktop برای کار با GIS داشته باشید، حتماً متوجه می‌شوید که دو نرم افزار ArcGIS و QGIS معروف‌ترین ابزارهای موجود هستند. اگرچه هرکدام از این دو بسته‌ی نرم افزاری نسخه‌های موبایل و تحت وب را نیز دارا هستند، در این مقاله صرفا تمرکز بر نسخه‌ی دسکتاپ «آرک جی‌آی‌اس» و «کیو جی‌آی‌اس» خواهد بود.
فهرست محتوا
مقایسه ArcGIS و QGIS
هزینه
نرم افزار QGIS یک مجموعه‌ی متن باز برای کار با GIS است. بنابراین استفاده از آن برای همه رایگان است. در مقابل ArcGIS متن باز نمی‌باشد و به صورت تجاری در دسترس است. ArcGIS از نظر امکانات دارای سه سطح دسترسی مختلف میباشد که بسته به فعالیت شخص یا شرکت یکی از آن‌ها می‌تواند مناسب باشد. با این وجود، در کشور ایران نسخه‌ی کرک شده‌ی آرک جی آی اس قابل دانلود میباشد؛ در نتیجه از این بابت نگرانی خاصی وجود ندارد.
مجوز
از آنجایی که QGIS کاملا رایگان و متن باز است، برای کار کردن و انتشار فعالیت‌ها، نیازمند مجوز نمی‌باشد. بسته‌ی نرم افزاری ArcGIS نیازمند دریافت مجوز به صورت کد است. البته برای این کمورد نیز مشکل خاصی وجود ندارد؛ و در کشور ایران می‌توان از همان نسخه‌ی کرک شده استفاده کرد. حتی با توجه به گستردگی نرم افزار ArcGIS در سطح جهانی، برای چاپ مقالات علمی در مجلات بین المللی نیز، مجوز نرم افزار از شما خواسته نمی‌شود.
فرآیند توسعه‌ی نرم افزاری
نرم افزار QGIS دارای تیم یک مرکزی توسعه و پشتیبانی است؛ علاوه بر این، با توجه به متن باز بودن، افراد بسیار زیادی به صورت داوطلبانه مشغول توسعه‌ی QGIS هستند. برنامه‌ی ArcGIS به عنوان یک بسته‌ی تجاری، درارای یک تیم بسیار قوی از کارشناسان و توسعه دهندگان در شرکت Esri است.
سیستم عامل
نرم افزار ArcGIS تنها بر روی سیستم عامل ویندوز قابلیت نصب و اجرا دارد. البته شرکت Esri اشاراتی در مورد آینده‌ی ArcGIS بر روی سیستم عامل مک (کامپیوترهای اپل) داشته است. با این وجود، نصب آرک جی‌آی‌اس بر روی دیگر سیستم عامل‌ها نیازمند استفاده از برنامه‌های شبیه ساز است. در مقابل QGIS قابلیت تصب و اجرا بر روی ویندوز، مک و لینوکس را دارد که یک مزیت بسیار بزرگ برای آن محسوب می‌شود.
زمان اجرای نرم افزار
اجرای نرم افزار QGIS زمان نسبتاً کمتری نسبت به ArcGIS صرف خواهد کرد. این مورد به دلیل سبک بودن QGIS است که باعث می‌شود برای کامپیوترهای ضعیف‌تر، نکته‌ی بسیار خوشایندی باشد.
قابلیت توسعه
هر دو بسته‌ی نرم افزاری ArcGIS و QGIS قابلیت اسکریپت نویسی با استفاده از زبان پایتون (Python) و همچنین نصب افزونه‌های کاربردی را دارند. بنابراین قابلیت توسعه پذیری هر دو نرم افزار بسیار خوب است.
پشتیبانی
این دو مجموعه، از نظر نوع پشتیبانی شیوه‌های تقریباً مشابهی دارند. شرکت Esri به عنوان سازنده‌ی ArcGIS دارای یک انجمن حرفه‌ای برای پشتیبانی از محصول است. QGIS نیز از طریق وبسایت gis.stackexchange.com به سوالات کاربران پاسخ می‌دهد. چنانچه دارای تسلط کافی به زبان انگلیسی هستید، می‌توانید در انجمن‌های یاد شده، سوالات خود را مطرح کنید و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پاسخ برسید. در غیر اینصورت ArcGIS با توجه به گستردگی کاربرد در ایران، می‌تواند برای فارسی زبان‌ها گزینه‌ی مناسبتری باشد.
کاربرد تجاری
نرم افزار ArcGIS به عنوان یک ابزار شناخته شده در تمامی جهان، کاربردهای تجاری بسیار بالاتری دارد. همه‌ی شرکت‌ها و مراکز آموزشی از مجموعه‌ی آرک جی‌آی‌اس استفاده می‌کنند. این وضعیت برای QGIS مقداری متفاوت است. سرعت رشد این نرم افزار فوق العاده است. با این وجود در حال حاضر بیشتر در محافل دانشگاهی و عرصه‌هایی که نرم افزارهای متن باز مورد توجه است، کاربرد دارد. پیش بینی می‌شود که طی سال‌های آینده، QGIS گوی سبقت را از ArcGIS برباید. با این وجود، فعلا محصول شرکت Esri حرف اول را می‌زند.
تحلیل مکانی
مجموعه‌ی ArcGIS دارای قابلیت‌های پیشرفته‌تری در زمینه‌ی تحلیل مکانی است. با این وجود QGIS نیز در این زمینه به هیچ وجه ضعیف عمل نمی‌کند.
پردازش جغرافیایی
بگذارید در این مورد به ذکر یک مثال ساده اکتفا کنیم: طبق مقایسه‌ای که بین دو نرم افزار ArcGIS و QGIS در عمل کلیپ کردن یک محدوده‌ی بزرگ انجام شده، آرک جی‌آی‌اس این کار را در ۱۲ ساعت انجام داده؛ در صورتی که انجام همین عمل در کیو جی‌آی‌اس تنها ۱۷ دقیقه طول کشیده است!
کارتوگرافی
بدون تعصب، ArcGIS در زمیه‌ی کارتوگرافی (نقشه نگاری) یک سر و گردن از QGIS بالاتر است. قابلیت‌های متعدد در کنار گزینه‌های خروجی وسیع، کار با آن را برای هر کاربری رضایت بخش می‌کند.
منبع: gislounge.com
