غرشهای سیارهی سرخ، دانشمندان را قادر میسازند تا درون مریخ را همانند بررسی توسط اشعه x، مورد واکاوی قرار دهند.
آیا میدانستید که مریخ نیز همانند سیارهی زمین، دارای زلزلههایی است که مریخلرزه نامیده میشوند؟ مریخ لرزهها بسیار شبیه به زمینلرزههای نواحی میانی صفحات تکتونیکی زمین، مانند زلزلههای کارولینای جنوبی هستند.
بروس بانت (Bruce Banerdt)، ژئوفیزیکدان سیارهای، از آزمایشگاه Jet Propulsion در کالیفرنیا، معتقد است سرد شدن هستهی داغ مریخ باعث منقبض شدن آن میشود. بنابراین لایههای یخ زدهی بیرونی پس از مدتی برای هستهی کوچک شده، بزرگ خواهند بود و مجبور به چین خوردن هستند تا به هستهی در حال انقباض متصل باقی بمانند؛ با توجه به انعطافپذیری پایین پوستهی سرد و شکنندهی مریخ، شکستگیهایی ایجاد میشود که همان مریخ لرزهها هستند.
مریخ نوردان مأموریت اینسایت ناسا (NASA InSight Mission)، که حدود یک سال پیش بر روی سیارهی مریخ فرود آمدند، لرزه نگاری را بر روی سطح مریخ قرار دادند تا لرزههای مریخ را ثبت کنند. این لرزه نگار تاکنون بیش از ۱۰۰ سیگنال لرزهای را ثبت کرده است و برخی از آن ها به اندازهای بزرگ بودهاند که اگر بشر بر روی مریخ زندگی میکرد، قادر بود آنها را احساس کند. بزرگترین این زلزلهها دارای بزرگای ۳٫۷ ریشتر بوده است.
بروس بانت میگوید که تیم آنها از سیگنالهای مریخ لرزهها برای کاوش درون مریخ استفاده کرده است؛ این سیگنالها از میان سیاره عبور میکنند و هنگام عبور از بخشهای مختلف دچار تغییر سرعت میشوند و به این شیوه میتوان ساختار درونی مریخ را بازسازی کرد. بدین طریق و با استفاده از علم لرزهشناسی، طی گذر زمان یک مدل سه بعدی از درون سیارهی مریخ به دست میآید.
برای قرائت این سیگنالهای لرزهای، پیش از هرکاری بایستی با استفاده از فیلترهای مختلف، سیگنالهای نوفه (نویز) را حذف کنند. بیشتر این نوفهها ناشی از انقباضات لرزهنگار بر اثر نوسانات دمای شب و روز است.
کاوشگر سنجش گرمای هستهی مریخ
مأموریت اینسایت، یک ابزار دیگر نیز در اختیار دارد، “کاوشگر گرما” برای اندازهگیری مستقیم گرمای خارج شده از هستهی مریخ که به آرامی در حال سرد شدن است. این کاوشگر طراحی شده تا در عمق حدوداً ۵ متری از سطح مریخ قرار داده شود، ولی در حال حاضر در فاصلهی ۳۶ سانتیمتری از سطح مریخ دفن شده است.
اگر ژئوفیزیکدانها بتوانند این کاوشگر گرما را در عمق بیشتری قرار دهند، دادههای مفیدتری جهت درک تاریخچهی عمیق سیارهی سرخ در اختیار خواهند داشت تا شاید با استفاده از این کاوشگر و لرزه نگار نصب شده، بتوان به چگونگی تشکیل مریخ و زمین در حدود ۴٫۵ میلیارد سال پیش دست یافت.
منبع: scientificamerican