گاهی اوقات چنین سوالاتی پیش میآید که آیا درون غارها نیز میتوان زلزله را احساس کرد؟ و آیا در هنگام وقوع زلزله غارها میتوانند پناهگاههای مناسبی باشند؟ چنین مسائلی هنگامی اهمیت پیدا میکنند که در هنگام کوهنوردی و یا در مناطق کوهستانی پیش لرزههایی را احساس کنیم.
به طور کلی هیچ تضمینی برای مصون ماندن از زمینلرزه در داخل غار و یا بیرون از آن وجود ندارد و هر کدام از اینها در هنگام وقوع زلزله میتواند خطرات خاص خود را داشته باشد؛ اما درست همانطور که در سطح زمین از نظر مخاطرات لرزهخیزی مکانهای پر خطر و کم خطر وجود دارد، درون غارها نیز ویژگیها و عوامل مختلفی میتواند میزان امنیت غار در زمان رخداد زلزله را تحت تأثیر قرار دهد.
نکته ی مهم در این باره این است که محسوس بودن یا نبودن زلزله به طور مستقیم به دو عامل بزرگی زلزله و فاصلهی ما از منشأ زلزله بستگی دارد و این قضیه در غارها نیز صدق میکند. هر چه به کانون زلزله نزدیکتر باشیم و زلزله بزرگای بیشتری بر حسب ریشتر داشته باشد، لرزشهای شدیدتری را در حین زمینلرزه احساس میکنیم. اما جزئیاتی نیز وجود دارد که در مورد هر منطقه و هر غار متفاوت است.
شکل ظاهری غار و اطراف آن میتواند نکتهای کلیدی در این زمینه باشد. به طور معمول غارهای لولهای شکل و کوچک که شبیه به گذرگاههای دارای سقف هستند، مکانهای مناسبتری برای پناه گرفتن در هنگام وقوع زلزله میباشند، زیرا احتمال سقوط و ریزش در آنها بسیار کم است؛ چنین غارهایی هر چه قطر بیشتری داشته باشند، امنیت کمتری خواهند داشت و احتمال فروریختن سقف غار بیشتر خواهد بود. همچنین غارهایی که درون و یا اطراف آنها تکه سنگهای آواری معمولاً از جنس آهک و مرمر وجود داشته باشد و نیز غارهای دارای شکستگیها و درزههای متعدد مکانهای بسیار نامناسبی برای در امان ماندن از خطر زلزله هستند.
دیگر نکاتی که بایستی در مورد غارها در نظر بگیریم یکی قندیلهای استالاکتیت (چکنده سنگ) در سقف غارها است که ممکن است بر اثر لرزش شکسته شوند و به سمت پایین سقوط کنند و مورد دیگر ستون های استالاگمیت (چکیده سنگ) است که در زیر قندیلهای استالاکتیک به وجود میآیند و هنگام وقوع زمین لرزه احتمال شکستن و افتادن آنها به پهلو وجود دارد. اگرچه این اثرات به مراتب محتمل تر از سقوط کلی سقف غار هستند، سقوط کامل غارها نیز همواره امکان پذیر است.
یکی از دیگر مواردی که بایستی در نظر گرفته شود، احتمال مسدود شدن دهانهی غار پس از وقوع زلزله است که حتی در برخی موارد میتواند بیرون رفتن افراد درون غار را ناممکن سازد.
در بیرون از غارها نیز احتمال زمین لغزش یا سقوط سنگها وجود دارد و چه در هنگام وقوع زلزله و چه در شرایط عادی بایستی از حضور در مناطقی که سنگها شکستگی زیادی دارند خودداری کرد، زیرا صخرههای سنگی ممکن است تا چندین روز پس از وقوع زلزله نیز دوام بیاورند و با یک تکان کوچک فرو بریزند.
منبع: USGS